Tommi Li Jons (Tommy Lee Jones) — amerika aktyori va rejissyor. “Oskar” va “Oltin globus” mukofotlari sohibi....
Yoyish1946-yil 15-sentyabrda Texasda tug‘ilgan. Uning otasi neft ishchisi, onasi esa bir qancha kasblarni o‘zgartirib, politsiya ofitseri va maktab o‘qituvchisi bo‘lgan. Tommining bolaligi hissiy jihatdan qiyin o‘tgandi: ota-onasi u bolaligida ajrashgan. Kelajak aktyorning o‘sha davrdagi eng katta qiziqishlaridan biri amerika futboli edi. Sportdagi yutuqlari tufayli u Garvard universitetiga stipendiya olib, ingliz tili va adabiyoti fakultetida o‘qigan, shuningdek, aktyorlik mahoratini o‘rgangan.
O‘qish davrida u futbolda muvaffaqiyat qozongan. Ammo universitetni tugatgandan so‘ng aktyor bo‘lishga qaror qildi va Nyu-Yorkka ko‘chib o‘tdi. Garvardda Tommi talabalar teatr spektakllarida muvaffaqiyatli ishtirok etgan. Unga omad kulib: tez orada yangi joyda birinchi rolni olgan, bu roldan keyin uni ko‘proq e’tirof etishgan va turli teatr spektakllari va televizion loyihalarda taklif qilishgan. 1970-yilda u kino uchun birinchi rolni olgan: “Sevgi tarixi” dramasida o‘ynagan. Ammo keyingi yillarda Joning aktyorlik karerasi deyarli rivojlanmagan. Uga uzoq vaqt ikkinchi darajali rollar berilgan, shuning uchun aktyor Gollivudda omad qilishga qaror qildi va Los-Anjelesga ko‘chib o‘tdi. U erda “Charlining farishtalari” serialining bir epizodida ishtirok etgan, tez orada “Jekson okrugi qamoqxonasi” filmida bosh rolni o‘ynagan. Karerasi ko‘tarilishni boshladi va uning ajoyib qobiliyatlari va o‘ziga xos tashqi ko‘rinishi tufayli Tommining obro‘si paydo bo‘ldi. Tez orada u “Lauraning ko‘zlari” trilseri, “Qasoskor qo‘shig‘i” jinoyat dramasida, “Qora oy chiqishi” fantastik trilserida, “Chikago blyuz” melodramasida, “Bo‘ronli dushanba” jinoyat dramasida va Oliver Stounning “Jon F. Kennedi: Dallesda o‘qlar” tarixiy filmida rollar o‘ynagan.
Ammo 1993-yilda “Qochqin” ostrosyuжетli dramasining ekranga chiqishi bilan Jonsga yanada katta g‘ala-g‘ovur keldi. Ushbu filmdagi roli uchun u “Oskar” va “Oltin globus” mukofotlariga sazovor bo‘lgan. Bunday nufuzli mukofotlarga ega bo‘lgandan so‘ng, Jons mashhur rejissyorlar bilan “Portlovchilar” (Stiven Xopkins), “Mijoz” (Joel Shumaxer), “Tabiiy qotillar” (Oliver Stoun) kabi filmlarda doimiy ravishda suratga tushishni boshladi, shuningdek, “Vulkan” va “Betmen abadiy” kabi yuqori byudjetli filmlarda o‘ynagan. 1997-yilda esa Tommi Uill Smit bilan juftlikda o‘ynagan “Qora kiyimli odamlar” fantastik filmining ommalashuvi tufayli dunyo miqyosida katta shuhratga erishdi. 2002-yilda filmning ikkinchi qismi chiqqan, o‘n yildan keyin esa uchinchisi. Bundan tashqari, o‘sha davrda Tommi Li Jons “Qonun xizmatchilari”, “Ikki marta hisob”, “Jang qoidalari”, “Kosmik kovboylar”, “Quvg‘inchi”, “Qattiq va qizlar”, “Hamkorlar”, “Ela vodiysida” (bu uchun “Oskar” nominatsiyasiga sazovor bo‘lgan) va “Keksalar bu yerda emas” kabi filmlarda o‘ynagan. Aktyorning so‘nggi ishlaridan biri “Bahor umidlari” melodramasi va “Birinchi qasoskor” blokbasteri hisoblanadi.
Shuningdek, Tommi Li Jons rejissyor va prodyuser sifatida ham o‘zini sinab ko‘rgan. Suratga olishdan bo‘sh vaqtini Texasdagi o‘zining rancho'sida o‘tkazadi, u tug‘ilgan joy yaqinida. U yerda bog‘dorchilik, chorva va polo uchun otlar yetishtirish bilan shug‘ullanadi.