Robert Bernard Altman 1925-yil 20-fevralda, Kansada, sug'urta agenti oilasida tavallud topgan. U 2006-yil 20-noyabrda, 81 yoshida, Los-Anjelesda, Gollivudning eng yirik rejissyori sifatida, leykoz kasalligidan vafot etgan. Robert katolik muhitida o'sgan. Ikkinchi jahon urushi boshlanganda, 17 yoshli yigit harbiy xizmatga ketgan. “Men pilot edim. B-24 samolyotida Tinch okeani ustida uchganman. Qirq olti jangovar parvoz yoki shunga o'xshash parvozlar qilganman. Bizga ko'pincha o'q otishgan. Bu juda qo'rqinchli edi, lekin siz yosh bo'lganingizda, hamma narsa boshqacha tuyuladi. Menga o'sha vaqtda o'n to'qqiz-o'n yigirma yoshda bo'lganman. Faqat qizlar haqida o'ylaganman”, – deb eslagan rejissyor. Urush tugagandan so'ng, Robert Altman Kaliforniyada joylashib, hikoyalar yozgan. Bir marta, “Telshaxs” hikoyasini sotishga muvaffaq bo'lgan, u 1948-yilda Richard Fleysherning xuddi shu nomdagi filmiga asos bo'lgan. Muvaffaqiyat yangi ssenariy muallifiga kuch bergan va u o'zini kino ishi bilan shug'ullanishga qaror qilgan. Bir yildan so'ng u Kansaga qaytib kelgan, u yerda unga Calvin Company kompaniyasida rejissyor va ssenariy muallifi lavozimi taklif qilingan. Altman turli sanoat rolliklari ustida ishlagan holda, suratga olish jarayonining asoslarini o'rganishni boshlagan. O'zini hujjatli filmlari, ayniqsa, voyaga yetmagan jinoyatchilar haqidagi “Huquqbuzarlar” (1957) filmi bilan e'tiborga olgan. Tez orada, professional jihatdan mustahkamlangan Altman yana Kaliforniyaga qaytib ketgan. U Alfred Xichkokning “Alfred Xichkok taqdim etadi” (1955-1962) loyihasi uchun bir necha sirli hikoyalarni suratga olgan. Yangi Gollivud davri (1967-1980-yillar) – amerika kino tarixidagi ijodiy erkinlik e'lon qilingan davr – boshlanganda, Altman talab qilinadigan rejissyorga aylanib, “Orqaga hisoblash”, “Parkda sovuq kun” kabi filmlarni suratga olgan. 1969-yilda Robert Altman Donal Sazerlend bosh rolida “M.E.SH. harbiy dala shifoxonasi” dramasini taqdim etgan – Koreyadagi ko'chma shifoxona shifokorlari haqida, ular atrofidagi urush dahshatlariga qaramay, ruhini yo'qotmaydilar. Film ulkan muvaffaqiyatga erishgan, 81 million dollardan ko'proq yig'gan, shuningdek, Kannada “Oltin palma shoxi”, “Oskar”, “Oltin globus” va BAFTA mukofotlarini olgan. Keyinchalik film AQSh tarixidagi eng muhim filmlar milliy ro'yxatiga kiritilgan. Triumfdan keyin prodyuserlar tomonidan yuqori byudjetli takliflar kelgan, ammo rejissyor ularni rad etib, eksperimental kinoga qiziqib qolgan. Uning “MakKeyb va missis Miller” (1971) va “Neshvill” (1975) filmlari yangilikchi hisoblanadi, ular “Oskar”ga nomzod bo'lgan va milliy ro'yxatga kiritilgan. Rejissyor turli janrlarda sinab ko'rgan – sirli artxausdan tortib, Gollivud haqidagi tanqidiy drama “O'yinchi” (1992)gacha, u Kannada g'alaba qilgan, BAFTAni olgan va “Oskar”, “Sезar” va “Oltin globus”ga nomzod bo'lgan. Altman dunyo festivalarining eng nufuzli laureati hisoblanadi. 1996-yilda u jahon kino san'atiga qo'shgan hissasi uchun “Oltin sher” mukofotini olgan. Uning ko'plab filmlari bir vaqtning o'zida bir nechta mukofot bilan taqdirlangan. Masalan, “Gosford Park” (2001) “Oltin globus”, BAFTA va “Oskar”, “Goya”, “Sезar”ga nomzod bo'lgan. “Qisqa montaj” Venedikda “Oltin sher”ni olgan va “Oskar”, “Sезar”, “Oltin globus”ga nomzod bo'lgan. Altman o'zining umrining oxirigacha ishlagan – uning oxirgi filmi tragi-komik musiqiy “Kompyonlar” bo'lgan. Vafot yilida rejissyor faxriy “Oskar” bilan taqdirlangan.
